Rośnie liczba publikacji poświęconych historii i teraźniejszości naszej gminy. Jedną z takich książek jest pachnąca jeszcze farbą drukarską publikacja „Samorząd wsi oświęcimskiej na przykładzie Grojca”. – To skromne opracowanie mogło powstać dzięki kilku osobom i… szczęśliwemu przypadkow ...
Rośnie liczba publikacji poświęconych historii i teraźniejszości naszej gminy. Jedną z takich książek jest pachnąca jeszcze farbą drukarską publikacja „Samorząd wsi oświęcimskiej na przykładzie Grojca”. – To skromne opracowanie mogło powstać dzięki kilku osobom i… szczęśliwemu przypadkowi – mówi z uśmiechem Bronisław Jania, autor książki, której uroczysta premiera miała miejsce 8 maja w Domu Ludowym w Porębie.
Bronisław Jania to chodząca encyklopedia wiedzy zarówno na temat wsi wchodzących w skład gminy Oświęcim, jak i ościennych miejscowości. Urodził się w 1932 r. Był długoletnim kierownikiem, a następnie dyrektorem Szkoły Podstawowej w Porębie Wielkiej oraz Szkoły Podstawowej nr 1 im. Władysława Jagiełły w Osieku. Oprócz studiów pedagogicznych ukończył Wydział Historii i Filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Interesuje się historią regionu oświęcimskiego, szczególnie historią oświaty, ochotniczych straży pożarnych i historią samorządu wiejskiego. Był długoletnim radnym gminy Oświęcim. To właśnie jemu nasza gmina zawdzięcza odszukanie historycznych herbów sołectw oraz założenie czasopisma „Oświęcimska Gmina”.
Pan Bronisław jest zamiłowanym kronikarzem, autorem kilku miejscowych kronik, a także monografii OSP powiatu oświęcimskiego. Współautor wyróżnionej monografii Osieka pt. „Osiek – zarys dziejów’.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i najwyższym odznaczeniem w Ochotniczych Strażach Pożarnych – Złotym Znakiem Związku.
Zarys dziejów Grojca i pobliskiego Oświęcimia stał się dla autora nieodzownym tłem do przedstawienia głównego tematu publikacji, jakim była organizacja i działania samorządu wiejskiego w Galicji Zachodniej na przestrzeni około pięćdziesięciu lat.
Autor dokonał tego w sposób niezwykle wiarygodny, bo poprzez analizę oryginalnego źródła z przełomu wieków XIX i XX, znalezionego przed kilku laty na strychu domu pp. Wolaków, mieszkańców Grojca. Mowa o „Księdze uchwał rady gminnej w Grojcu w latach 1876-1919 r.”.
Do wydania książki Bronisława Jani doszło dzięki środkom unijnym, po uprzedniej decyzji Wójt Gminy Oświęcim Małgorzaty Grzywy, która kwestię wydania publikacji w jak najkrótszym czasie uczyniła priorytetową.
Po kilku miesiącach książka ujrzała światło dzienne. Wydawcą publikacji w imieniu gminy Oświęcim została Gminna Biblioteka Publiczna w Oświęcimiu z/s w Grojcu.
Pierwsza prezentacja „Samorządu…” odbyła się 8 maja w Porębie Wielkiej, we wsi, w której mieszka od lat autor książki. Na premierze książki obecni byli wójt Małgorzata Grzywa, przewodniczący rady, sołtys Poręby Wielkiej, radni, działacze samorządowi, dyrektorzy jednostek oświatowych, społecznych i kultury oraz przedstawiciele organizacji wiejskich szczebla miejsko-gminnego i młodzież szkolna.
Bronisław Jania z uznaniem i wdzięcznością odniósł się do postawy pani wójt, podkreślając dużą rolę w urzeczywistnianiu inicjatyw twórczych, rodzących się w małej ojczyźnie jaką jest gmina.
Małgorzata Grzywa nie pozostała dłużna, dając temu wyraz w swoich słowach skierowanych do autora:
„Szanowni Państwo,
mamy dzisiaj zaszczyt spotkać się z wybitnym człowiekiem nauki, historykiem zgłębiającym dzieje naszego regionu, autorem nie tylko prezentowanej dzisiaj książki, ale również licznych opowiadań oraz kronik.
Chciałabym bardzo serdecznie podziękować w imieniu własnym jak i całej społeczności gminy Oświęcim Panu Bronisławowi Jani za zaangażowanie w pracę na rzecz pogłębiania wiedzy z zakresu historii naszego regionu. Składam Panu serdeczne gratulacje z okazji napisania książki pt. ”Samorząd wsi oświęcimskiej na przykładzie Grojca” oraz życzę dalszej owocnej współpracy z naszą gminą. Wszystkich tutaj zebranych i nie tylko, zachęcam do lektury prezentowanej dzisiaj publikacji, w której Pan Bronisław podzielił się z nami swoją ogromną wiedzą. Jestem przekonana, że każdy czytelnik znajdzie w niej coś dla siebie oraz dowie się wielu interesujących rzeczy. Chciałam jeszcze dodać, że powyższa publikacja została wydana w ramach projektu pt. „Samorząd wsi oświęcimskiej na przykładzie Grojca” - kultywowanie i promocja lokalnego dziedzictwa kulturowego i historycznego wsi oświęcimskiej zrealizowanego w ramach środków pozyskanych z Unii Europejskiej. Wniosek o dofinansowanie złożony został poprzez Lokalną Grupę Działania „Dolina Soły” w ramach Małych Projektów Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 działanie: Wdrażania Lokalnych Strategii Rozwoju. Wartość dofinansowania wyniosła 21 191,74 zł. 75% wartości projektu. W ramach działań zostało wydrukowanych 500 szt. egzemplarzy prezentowanej książki.
Jesteśmy bardzo dumni z tego, iż po tak długim okresie starań udało się zrealizować tak wspaniałą inicjatywę dokumentującą historię sołectwa Grojec” – powiedziała pani wójt.
Na spotkaniu podkreślano unikatowy charakter dzieła, który szczególnie docenią rodowici mieszkańcy Grojca, znajdując w treści książki nazwiska swych przodków, którzy w latach 1876-1919 sprawowali funkcje samorządowe. Zresztą autor nie trzyma się sztywno ram czasowych „Księgi uchwał…” rysując historię samorządu do lat siedemdziesiątych XX wieku. Łatwo zatem natrafić na nazwiska żyjących dotąd mieszkańców Grojca, co nawet dla nich samych będzie wielką niespodzianką.
Promując książkę w sposób jak najbardziej zamierzony nawiązano do powstania styczniowego, którego 150. rocznicę wybuchu obchodzimy w tym roku oraz do sytuacji społecznej Galicji z przełomu wieków.
Ziemie polskie pozostałe w zaborze austriackim zacofane gospodarczo, ubogie i niedoinwestowane, uzyskały w II połowie XIX wieku dużą autonomię, o której w pozostałych zaborach nie było mowy. Zatem to tutaj kwitło życie kulturalne i rozpoczął się rozwój oświaty szkolnej.
Inna rzecz, że zacofana wieś galicyjska i panująca po wsiach bieda w sposób drastyczny ograniczały możliwości czerpania z tych swobód i z tej kultury pełnymi garściami. Wskazywano także na fakt, że ówcześni mieszkańcy Galicji nie żywili do zaborcy widocznej nienawiści. Czasy panowania cesarza Franciszka Józefa I to była młodość naszych dziadków, których niestety już wśród na nie ma, ale osobiście byłam słuchaczem opowieści jak to było „za Austrii”, szczególnie w czasie I wojny światowej.
Bronisław Jania w swojej książce nawiązuje do wielu wydarzeń z okresu panowania cesarza, jakie miały miejsce w dalszej okolicy.
Spotkanie w Porębie Wielkiej zorganizowano w dniu, w którym w naszym kraju inaugurowano Tydzień Książki i Bibliotek, co stało się okazją do zaprezentowani jednej z form tzw. drugiego życia książki. Projekt wykonali bibliotekarze GBP w Grojcu. Książka Bronisława Jani otrzymała w tym dniu dopiero pierwsze życie, a sądząc po zainteresowaniu zebranych będzie ono długo trwało.
Autor przez kilka godzin niezmordowanie pisał dedykacje swoim pierwszym czytelnikom i składał autografy. Kolejne spotkania przewidziane są w najbliższym czasie w Grojcu.
